m-AD-ness: Back to the '80s #1

Την προηγούμενη εβδομάδα στην Ταινιοθήκη μύρισε έντονη διαφημιστική 80ήλα!

Αφορμή το ολιστικό αφιέρωμα στον σκηνοθέτη Νίκο Νικολαϊδη, το οποίο περιελάμβανε (προς μεγάλη έκπληξη των διαφημισιοφάγων σαν τον mADman) εκτός απο το σύνολο των μικρών και μεγάλου μήκους ταινιών του - καθώς και μία υπέροχη έκθεση σύγχρονων έργων τέχνης εμπνευσμένων από τα έργα του - και μία επιλογή από τα 200 περίπου διαφημιστικά spots που είχε γυρίσει κατά τη διάρκεια των '70s, '80s και '90s!!!

Θα ομολογήσω σε αυτό το σημείο ότι δεν συγκαταλέγομαι στους σκληροπυρηνικούς υποστηρικτές των ταινιών του Νικολαϊδη. Διστάζω να τις προτείνω σε κάποιον και μετά δυσκολίας μπόρεσα και εγώ ο ίδιος να κρατήσω ζωντανό το ενδιαφέρον μου παρακολουθώντας τις 4 από τις 8 που έχει γυρίσει.

Ωστόσο, οφείλω να του αναγνωρίσω ότι είναι μεγάλος εικονοπλάστης και ότι έχει καταφέρει να δημιουργήσει ένα καθαρά δικό του αναγνωρίσιμο cult "σύμπαν" χαρακτήρων, καταστάσεων και μορφών (πολλές φορές αντικομφορμιστικό μέχρι και νοσηρό), το οποίο δεν μπορείς παρά να το δεις τουλάχιστον με ενδιαφέρον.

Θα τολμήσω επίσης να πω ότι κατά τη γνώμη μου το στυλ του είναι τόσο πρωτότυπο και ωμό όσο και το στυλ των ταινιών του Quentin Tarantino, αν και όταν ο Νικολαϊδης γύριζε ταινίες ο Tarantino δεν είχε βρει καν ακόμα τη δουλειά στο video club που τον ενέπνευσε να γίνει σκηνοθέτης ... τεσπα ...

Για να επιστρέψουμε στις διαφημίσεις που προβλήθηκαν στο πλαίσιο του αφιερώματος, αυτό που μου έκανε τρομερή εντύπωση ήταν το πόσο δεξιοτεχνικά ήταν γυρισμένες, με τρόπο που να φέρουν και αυτές το προσωπικό στυλ και τη σφραγίδα του σκηνοθέτη.

Για κάποιον που δεν έχει εικόνα του έργου του παραμένουν απλές ρετρό διαφημίσεις. Κάποιος όμως που έχει μπει έστω και για λίγο στο κλίμα των ταινιών και στο "σύμπαν" του Νικολαϊδη θα αναγνωρίσει εύκολα και σε αυτά τα spot των 30'' από αναφορές στο σινεφίλ και τον κλασικό κινηματογράφο μέχρι και στοιχεία road movie, trash και grand guignol, στοιχεία που συναντάμε κατά κόρον και στο κινηματογραφικό έργο του, σχεδόν πάντα υπό τη μουσική υπόκρουση oldies but goodies κλασικών hits των '50s και των '60s.

Και πείτε μου ειλικρινά ... το παρακάτω screen-shot π.χ. από τη "Γλυκιά συμμορία" δε θα μπορούσε κάλλιστα να χρησιμοποιηθεί σε διαφήμιση αρώματος, ποτού ή τσιγάρων κατά τη δεκαετία του '80;

Όπως λέει και ο ίδιος σε μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συνέντευξή του σχετικά με τη σχέση του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου με τη Διαφήμιση και το πώς το κάθε μέρος έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του άλλου (διαβάστε την εδώ) ...

" ... H διαφήμιση μπορώ να πω ότι ήταν το κρυφό σχολειό του NEK ... ορμήσαμε ως ταύροι σε υαλοπωλείο για να μάθουμε επιτέλους κάτι από την τέχνη μας, την θεωρία και την τεχνική της... μέσα από την διαφήμιση προσεγγίσαμε τον Γερμανικό εξπρεσιονισμό, το Film noir, το μελόδραμα, τη Γαλλική Nouvelle Vague, το Aγγλικό Free Cinema, την ταινία καταδίωξης, το road movie, το μιούζικαλ, ταινίες της βροχής κι ένα σωρό άλλα κιν/κά στυλ και είδη, χωρίς να ξεχνάμε και το κινούμενο σχέδιο..."

" ... Mε τον καιρό οι σκηνοθέτες άρχισαν να διαμορφώνουν ο καθένας και το προσωπικό του στυλ, έτσι που από τα πρώτα κιόλας πλάνα του διαφημιστικού να μπορεί κανείς ν' αναγνωρίσει τον σκηνοθέτη… Eγώ ανέπτυξα ένα στυλ σινεφίλ διαφήμισης, παίρνοντας τα θέματά μου, την οπτική τους ή και την αίσθησή τους μέσα από κλασσικές ή όχι ταινίες. Kι όλα αυτά μέσα από ένα αυστηρό μοντάζ της συνέχειας που δημιουργούσε μια ρεαλιστική σχέση με τον θεατή, μέσα από μια ρεαλιστική εικόνα. Mέχρι και surfin΄ Kαλιφορνέζικες ταινίες γύρισα σαν τιμητική αναφορά στα trash movies της νεολαίας του '60 και μια φορά γύρισα κι ένα γκράν γκινιόλ διαφημιστικό στο ύφος τής Hammer Film (ξανθές παρθένες με ματωμένα νυχτικά που διαφήμιζαν πάνω σε ταφόπλακες ασημικά και μαχαιροπήρουνα)... αλλά παρ' όλο τον ενθουσιασμό και την υποστήριξη που είχα από τούς παραγωγούς μου, ο πελάτης που είδε την ταινία πανικοβλήθηκε και είπε: να την πάρουμε και να την φάμε (Kάτι άλλο είπε…) και φυσικά δεν την πλήρωσε ποτέ. Hταν μια ωραία ταινία..."

Και μιλάμε για πασίγνωστες διαφημίσεις εκείνων των δεκαετιών - από τα παγωτά "Δέλτα", το "Milko," τα Φρουιzελέ (!!!) "Γιώτης", τα "Chiclets Adams" και τον καφέ "Bravo" μέχρι τη "Heineken", τα κρασιά "Santa Helena", το χαρτί κουζίνας "Delica", την εφημερίδα "Τα Νέα" και πολλά άλλα ακόμα ...

Διαφημίσεις που όλοι έχουμε δει ξανά και ξανά στο παρελθούν και που έδωσαν στα '80s όλο αυτό το χρώμα, το ρυθμό, τη ζωντάνια, το kitsh και ιδιαίτερο feel που σήμερα αναπωλούμε συχνά πυκνά με νοσταλγική ρετρό διάθεση...

Ακολουθούν μερικά μόνο από τα spots που προβλήθηκαν στο αφιέρωμα (και που βρήκα στο Youtube) ... ελπίζω να βρω και τα υπόλοιπα σύντομα ...

Μέχρι τότε ... sit back, enjoy them and ... step back in time !!!